Του Γιάννη Ευσταθίου |

Η ιστορική πείρα των πρώιμων σοσιαλιστικών επαναστάσεων έδειξε πως το εγχείρημα του σοσιαλιστικού κεντρικού σχεδιασμού της παραγωγής, είναι εξαιρετικά σύνθετο. Όχι απλώς και μόνο εξαιτίας των πολύ διαφορετικών εξωγενών, κοινωνικο-ιστορικών συνθηκών που αντιμετώπισε το κομμουνιστικό κίνημα κατά την “οικοδόμηση του σοσιαλισμού”, αλλά και εξ αιτίας ενδογενών αντιφάσεων που παρουσιάζει αυτό το εγχείρημα. Σε γενικές γραμμές, τρεις είναι οι τάξεις των προβλημάτων που κλήθηκε να επιλύσει ο σοσιαλιστικός κεντρικός σχεδιασμός, σε μικρο-κοινωνική και μακρο-κοινωνική χωρο-χρονική κλίμακα:

του Έκτορα Δελαστίκ |

Πίσω από τις λέξεις κρύβονται συχνά έννοιες ουσιαστικές, καθώς και ζητήματα τα οποία έχουν μακρά παράδοση συζήτησης και διαφωνίας. Ένα τέτοιο ζήτημα είναι και ο βιολογικός ντετερμινισμός, τον οποίο θα εξετάσουμε σε αυτό το άρθρο. Εν πολλή συντομία, θα μπορούσαμε να τον ορίσουμε ως μία ομπρέλα θεωριών περί του ότι από το βιολογικό παράγοντα (είτε αυτός είναι τα γονίδια, είτε οι «έμφυτες ορμές», είτε τα βιολογικά ένστικτα) μπορούμε να προδιαγράψουμε κοινωνικές συμπεριφορές ή και την εξέλιξη του κάθε συγκεκριμένου ατόμου.

Του Νίκου Μαντέλα |

Ο Δαρβίνος με τη διατύπωση της θεωρίας της εξέλιξης οδηγεί την επιστημονική σκέψη στην επιτυχία ενός καίριου πλήγματος στα θεμελιακά στοιχεία του ιδεαλισμού και της θρησκευτικής κοσμοαντίληψης. H θεωρία της εξέλιξης συμβάλλει καθοριστικά στο να προσεγγιστεί από μια διαλεκτική υλιστική σκοπιά η ανάπτυξη της κοινωνίας, η σχέση φύσης – κοινωνίας και η θέση του ανθρώπου μέσα σε αυτήν. Πλέον η φυλογένεση του ανθρώπου και η διαμόρφωση των βιολογικών ιδιομορφιών του μπορεί να ιδωθεί μέσα από το ρόλο της εργασιακής δραστηριότητας.

Του Κώστα Δαμανάκη |

Η ανάπτυξη μιας επιστήμης δεν μπορεί να βλέπεται έξω από την ιστορία, καθώς η εξέλιξη της επιστημονικής γνώσης λαμβάνει χώρα εντός συγκεκριμένων οικονομικών, κοινωνικών και ιδεολογικών συσχετισμών σε κάθε ιστορική περίοδο. Επιστήμη και ιδεολογία είναι δυο στενά συνδεδεμένες έννοιες, καθώς η ιδεολογία “διαποτίζει” την επιστήμη και η επιστήμη με τη σειρά της έρχεται να παράξει ιδεολογία. Ωστόσο η ιδεολογία δεν είναι ουδέτερη, αλλά είναι η ιδεολογία μιας τάξης και στα πλαίσια μιας ταξικής-εκμεταλλευτικής κοινωνίας, η ιδεολογία της κυρίαρχης τάξης γίνεται και κυρίαρχη ιδεολογία.

Του Αλέκου Αναγνωστάκη |

Τα πάντα σχεδόν που ξέραμε αλλάζουν. Η κίνηση του καπιταλισμού δεν έχει τη μορφή μιας απλής εξελικτικής ποσοτικής διαδικασίας, αλλά μιας διαδικασίας, με σχέσεις ασυνέχειας μέσα στην εκμεταλλευτική του συνέχεια έως τη «μεγάλη ασυνέχεια» του οριστικού κοινωνικοοικονομικού μετασχηματισμού του. Αυτός ο διαλεκτικός τρόπος κίνησης είναι γενικός νόμος του καπιταλισμού. Ο καπιταλιστικός τρόπος παραγωγής συναπαρτίζεται από τις οικονομικές, παραγωγικές, πολιτικές και θεωρητικές σχέσεις. Οι θεωρητικές σχέσεις απαρτίζονται από τις αντιλήψεις, τις ιδέες, τις «κοσμοθεωρίες», τις κοινωνικές επιστήμες, τη φιλοσοφία, την τέχνη. Οι πολιτικές σχέσεις, με έναν ιδιαίτερα κατακερματισμένο και αλλοτριωμένο τρόπο, περιέχουν τις κρατικές, θεσμικές, εθιμικές σχέσεις κυριαρχίας και ηγεμονίας.