του Νίκου Καφαράκη
Οι αγαπημένοι Στίχοιμα επιστρέφουν στο τέλους του 2018 πέντε χρόνια μετά τις «Μηχανές» με ένα νέο δίσκο. Η πολυαναμενόμενη «Θάλασσα» φέρνει ακριβώς αυτά που μας είχαν προετοιμάσει ο Βαλάντης και η Μαρίνα στο μεσοδιάστημα από το προηγούμενο CD μέσω των διάφορων κυκλοφοριών τους (Φάρος, Κόκκινο, Θέση Κενή, Ξένος, Νύχτα του Δεκέμβρη κλπ).
Η μουσική πορεία των Στίχοιμα είναι από τις ελάχιστες συγκροτημάτων στην ελληνική σκηνή με τόσο συνεπή στάση και έκφραση και ταυτόχρονα συνολική εξέλιξη από το πρώτο μέχρι το 5ο τους δίσκο. Πέρα από την εξαιρετική ποιότητα και των πέντε LP έχει ιδιαίτερη σημασία η εξέλιξη στο περιεχόμενο και το ύφος των δίσκων. Αλήθεια πόσα συγκροτήματα επιλέγανε το 2004 να κάνουν κριτική την εποχή «των παχιών αγελάδων» στην Ελλάδα των ολυμπιακών αγώνων, στο στρατό, τη θρησκεία και το εκπαιδευτικό σύστημα; Η Πτώση των Αγγέλων και οι 4εις Δαίμονες παρουσιάζουν την οργή και το μίσος των σχετικά νεαρών τότε Στίχοιμα εκφράζοντας ένα ρεύμα κόντρα στην εποχή με εξαιρετικά τραγούδια (Βαλκάνια, Ελλάς Ελλήνων, Εμένα οι φίλοι μου, Κακές Συνήθειες, Σκλάβος σας Ποτέ, Στα Τέσσερα) ενώ ταυτόχρονα επιτίθενται στη μουσική βιομηχανία και τους τρόπους που λειτουργεί (HipHop, Δε σκοτώνει η πειρατεία τη μουσική).
ΒΑΛΚΑΝΙΑ! για όποιον ζει εδώ ξένο για όλους αυτούς, κι ίσως αύριο για μένα και σένα για όποιον λαό πληρώνει αλλωνών τα σπασμένα
Οπότε μάλλον μας περνάνε για χαζούς η πειρατεία και καλά κάνει κακό στους μουσικούς, όχι λάθος στις πολυεθνικές κάνει κακό αλλά στο κάτω κάτω τώρα ποιος νοιάζεται για αυτό;
Το Γεράκι στο Χώμα το 2006 βρίσκει τους Στίχοιμα -πιο μεστούς μουσικά και πιο δουλεμένους συνολικά- να παρουσιάζουν ένα ακόμα καλό δίσκο εξελίσσοντας τη θεματολογία τους αλλά και τις παραγωγές τους σε ένα πιο ήπιο και μελωδικό μοτίβο (Αποδειχτήκατε Χαζοί, Άμαχος, Ταξιδεύω) αλλά και σε πιο ηλεκτρονικές συνθέσεις (Ει.ο.Α., Όπως τότε). Ο έρωτας (μια τρέλα μεγάλη) η νοσταλγία (λευκό πανί) και κάποια σχετικά πιο ανάλαφρα κομμάτια (Ταξιδεύω, Χαλάρωσε ρε) συμπληρώνουν το γνωστό ύφος των Στίχοιμα μαζί με μια πιο έντονη τάση εκπροσώπησης της πόλης και της κουλτούρας τους (Όπως τότε, Απόψε βάφουμε, Διαθήκη).
Άκου να δεις εδώ κάτω δε ζητείται ελπίς, όταν θα ξαναγίνει πόλεμος πρέπει να σηκωθείς, για να πεθάνεις πάλι μονάχος κάποιο βράδυ, ήμουν παιδί όταν βομβάρδισαν το Βελιγράδι.
Οι Μηχανές έρχονται στη συνέχεια -ως ο μάλλον πιο ολοκληρωμένος έως εκείνη τη στιγμή δίσκος τους- να θέσει τους Στίχοιμα ως ένα από τα σημαντικά πολιτικά HipHop συγκροτήματα της χώρας. Για πρώτη φορά οι Στίχοιμα επιλέγουν να κυκλοφορήσουν το δίσκο τους ανεξάρτητα και όχι μέσω κάποιας δισκογραφικής εταιρίας και εισάγουν ενδιάμεσα σε κάθε τραγούδι την απαγγελία του “ημερολόγιου μηχανών” που αποτελεί μια ταυτόχρονη ιστορία που εκτυλίσσεται παράλληλα με τα τραγούδια. Οι Μηχανές φέρνουν όλη την οργή και την έκρηξη που γεννήθηκε στην Ελλάδα από το 2008 μέχρι το 2012. Τις συγκρούσεις και τις απεργίες, τα κινήματα στην κορύφωση τους, μια γενιά και έναν λαό που δίνει τη μάχη για να μην περάσει από πάνω του ο αρμαγεδώνας των μνημονίων και όλα τα συναισθήματα που αυτό δημιουργεί. Αυτό το πλαίσιο και το φοβερό ταλέντο της Μαρίνας και του Βαλάντη μετατρέπουν τις Μηχανές σε ένα δίσκο που δύσκολα θα ξεχαστεί και θα ανασύρεται συχνά για να χαρίζει τα ίδια συναισθήματα με τη πρώτη του ακρόαση.
Στοιβαγμένα όνειρα χαμένα μες τ’απόνερα, Αθήνα σπίτια ερειπωμένα διαλυμένα, χωρίς χρώμα κάτω απ’τη σκιά του Παρθενώνα.
Η μεγάλη αυτή εισαγωγή γίνεται για να περιγράψει το πλαίσιο στο οποίο δημιούργησαν στο παρελθόν οι Στίχοιμα και τις αξιώσεις που δημιουργούν με το νέο τους δίσκο. Επιστρέφουν λοιπόν με το “Θάλασσα” και τη διάθεση να πάνε πιο βαθιά από κάθε προηγούμενη φορά. Το “ημερολόγιο μηχανών” δίνει τη θέση του σε μια νέα απαγγελία ανάμεσα στα κομμάτια που διατηρεί το ενδιαφέρον και τη ξεχωριστή χροιά του δίσκου. Ο δίσκος μας παρουσιάζει τους Στίχοιμα πιο ώριμους και έμπειρους. Ακούγοντας τον μπαίνει ένα ακόμα επεισόδιο στη σειρά του νέου που μεγάλωσε βλέποντας ότι κάτι δε πάει καλά γύρω του και έγραψε για αυτό, όσο μεγάλωνε οι ανησυχίες του μεγάλωναν και έγραφε για αυτά όταν η κρίση χτύπησε τη πόρτα του και το προγραμματισμό της ζωής του κατάφερε να γράψει για κάτι περισσότερο από τον εαυτό του. Στο επόμενο επεισόδιο λοιπόν ο πρωταγωνιστής μας στην εποχή των ηττημένων προσδοκιών και ελπίδων (κατά 6 χρόνια μεγαλύτερος κιόλας) παραμένει οξύς πολιτικά πιο λυρικός από ποτέ, έτοιμος να πάρει δυνάμεις από τις μεγάλες στιγμές του λαϊκού κινήματος και χειραφετητικής τέχνης.
Με αυτά περνάμε εμείς τους τους φασιστοαιώνες σε Πίνδους Δερβενάκια σε Ρούπελ και Μαραθώνες στου κλαρίνου τον ήχο του Σολωμού τον στίχο μπροστά στα πολυβόλα στης Καισαριανής τον τοίχο.
Η Θάλασσα δεν έχει την ορμή των Μηχανών. Είναι μάλλον πιο εσώστρεφη και αυτοαναφορική αλλά αυτό δεν την κάνει λιγότερο σπουδαία. Αυτό το βάθος και ειλικρίνεια στους στίχους του Βαλάντη αλλά και αρκετές δυνατές παραγωγές της Μαρίνας που ολοκληρώνουν ένα ωραίο ατμοσφαιρικό σύνολο μετατρέπουν το άκουσμα όλου του δίσκου σε μια εξαιρετικά ευχάριστη εμπειρία. Η πρώτη του ακρόαση έφερε εύκολα τη δεύτερη και μιλάμε πραγματικά για ένα δίσκο που ακούγεται άνετα με ελάχιστα Skip και αυτό είναι σίγουρα ένα κριτήριο επιτυχίας.
Και αναρωτιέμαι αν η ζωή είναι φθηνή δίπλα σε τύπους που διαβάζουνε καθημερινή ανάμεσα σε παντέληδες ρουφιάνους και κάνα πράκτορα και ένα λαό που πάτησαν με χούντες και με ανάκτορα
Η Θάλασσα λέει μια ακόμα ιστορία για “μια ακόμα χαμένη γενιά” αλλά με άλλο τρόπο και αυτό είναι που την κάνει εξίσου σημαντική. Παραμένει γνήσιο παιδί των καιρών της εποχής της περισυλλογής, ανασυγκρότησης με μια σχετική απαισιοδοξία αλλά και τάση για ανάκαμψη. Κατά τη γνώμη μου ικανοποιεί πλήρως τις μεγάλες προσδοκίες που υπήρχαν από το γκρουπ και αφήνει μια σημαντική παρακαταθήκη επιρροής για νεότερους καλλιτέχνες του χώρου. Η Θάλασσα καταγράφεται ως ένας από τους αρτιότερους HipHop δίσκους του 2018 και μένει να δούμε το πέρασμα του χρόνου πως θα συμπεριφερθεί στην υστεροφημία της Ειδικότερα σε μια χρονιά με εξαιρετικές κυκλοφορίες στην Ελληνική Χιπ Χοπ σκηνή με έντονο κοινωνικοπολιτικό στίγμα (Λεξ, Βέβηλος, Taburo Bota, 3ος Οφθαλμός, TNT, Fer De Lance) η “Θάλασσα” δε θάβεται στη ποσότητα αλλά βάζει υποψηφιότητα για έναν από τους δίσκους με ιστορική παρακαταθήκη στο είδος του.
Οι Στίχοιμα παρουσιάζουν το νέο δίσκο τους το Σάββατο 23 Φεβρουαρίου στο Gagarin
Δισκογραφία Στίχοιμα
Η Πτώση Των Αγγέλων (2003)
4εις Δαίμονες (2004)
Γεράκι Sτο Χώμα (2006)
Μηχανές (2012)
Θάλασσα (2018)
