Στο επίκεντρο και ο Πολιτισμός για την κυβερνητική πολιτική και τη νέα τετραετία της κυβέρνησης της ΝΔ μας διαβεβαίωσε η κ. Μενδώνη στην ομιλία της στη Βουλή, παρουσιάζοντας τις προγραμματικές δηλώσεις με τους βασικούς άξονες έως το 2027.
Πολλά βήματα μπροστά με δυναμική αναπτυξιακή προσέγγιση υπόσχεται ανεπιφύλακτα η Υπουργός, συνεχίζοντας την ίδια πολιτική διαχείρισης του πολιτισμού, που σαν στόχο θέτει την αναγέννηση και ανάδειξη του πολιτισμού ως στρατηγικού αναπτυξιακού πόρου, με την κατάλληλη διασύνδεση με την οικονομία. Οι λέξεις επιχειρηματικότητα, ιδιωτικοί πόροι και χορηγίες είχαν την τιμητική τους καθ’ όλη τη διάρκεια της ομιλίας, ακολουθώντας την ίδια πεπατημένη με την προηγούμενη τετραετία. Δηλαδή την επιδίωξη ιδιωτικοποιήσεων, στόχους ανάπτυξης του τουρισμού μέσω του πολιτισμού, μείωση έως εξαφάνιση της κρατικής χρηματοδότησης, υποχρηματοδότηση των δημόσιων εγχειρημάτων αλλά και των καλλιτεχνικών ομάδων και πρωτοβουλιών, υποβάθμιση των χώρων πολιτισμού και των μουσείων κατά πλειοψηφία ή αυξάνοντας τα αντίτιμα για την είσοδο στους χώρους, κάνοντας κατανοητό πως η τέχνη δεν είναι για όλους, και προφανώς τη διαπλάτυνση της πόρτας εισόδου για τους μεγαλοεπιχειρηματίες και τα ιδρύματα πολιτισμού ώστε να αξιοποιήσουν όλα τα οφέλη που τους δίνουν, «δωρίζοντας» δήθεν τσάμπα τέχνη και κουλτούρα. Ένα σχέδιο που την προηγούμενη τετραετία δέχθηκε τις σφοδρές αρνητικές κριτικές της επιστημονικής κοινότητας και των καλλιτεχνών, είτε για την πολιτιστική κληρονομιά είτε για το σύγχρονο πολιτισμό, και συνάντησε σοβαρές αντιστάσεις από τους εργαζόμενους, τη νεολαία και το λαϊκό κίνημα.
Παρουσιάστηκε ο πολιτισμός ως έργα, κτίρια, θέσεις εργασίας και κέρδος, ως οικονομικό μπάτζετ άνω του 1,2 δισ. ευρώ, που αξιοποιείται για την προσέλκυση επιχειρήσεων, ως μέσο οικονομίας και ανάπτυξης που θα πρέπει να ελέγχεται από την ιδιωτική πρωτοβουλία, χωρίς καμία σκέψη για τη σχέση του με την ίδια την κοινωνία. Η κ. Μενδώνη εκθείασε τον Οργανισμό Διαχείρισης και Ανάπτυξης Πολιτιστικών Πόρων (ΟΔΑΠ) που «διαθέτει αυξημένη χρηματοδότηση, νέο πλαίσιο λειτουργίας, ανανεωμένο εξοπλισμό και αναβαθμισμένες δυνατότητες». Μάλλον ξέχασε η κ. Υπουργός το αδιαχώρητο που γίνεται τώρα το καλοκαίρι στους χώρους πολιτισμού και στην Ακρόπολη με ατελείωτες ουρές, με καμία ουσιαστική πρόβλεψη για τα άτομα με κινητικά προβλήματα, με μειωμένο προσωπικό, εξουθενωμένο από τις απάνθρωπες συνθήκες εργασίας μέσα στο τσιμέντο και τη ζέστη, με ξεναγούς να παραιτούνται. Αντιθέτως, δηλώνει πως είναι επίτευγμα το πώς έχουν διαμορφωθεί οι χώροι πολιτισμού και η αποτυχία ήταν ότι η δαπάνη των επισκεπτών σε πολιτιστικούς χώρους και μουσεία, αυξήθηκε από τα δέκα λεπτά του 2019 μόνο σε μισό ευρώ το 2023 και δεν έφτασε ούτε κατά διάνοια τον ευρωπαϊκό μέσο όρο των 7 ευρώ. Όμως, παραδέχτηκε πως καλώς έχουν αυξηθεί τα εισιτήρια των επισκεπτών διότι ας μην ξεχνάμε ο πολιτισμός είναι για την ελίτ.
Τη μετατροπή των πέντε κρατικών μουσείων σε νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου (ΝΠΔΔ) χαρακτήρισε ως μείζονα μεταρρύθμιση, κάνοντας ξεκάθαρο προς τα πού θα δοθούν όλες οι δυνάμεις της κυβέρνησης το επόμενο διάστημα. Τα χαρακτήρισε ως δημόσιες δομές με οικονομική ελευθερία που ως Οργανισμοί θα συνδιαμορφώνουν το πολιτιστικό γίγνεσθαι, δίνοντας το ελεύθερο στους ιδιώτες να αποφασίζουν για το μέλλον του πολιτισμού. Παραδίδει την τύχη των σημαντικότερων συλλογών αρχαιοτήτων σε κυβερνητικά διορισμένα ΔΣ, που θα αποφασίζουν για την τύχη τους, ακόμη και για τη μόνιμη εξαγωγή τους στο εξωτερικό, με τη μορφή «παραρτημάτων» και μεθοδεύει την εμπορευματοποίηση των Μουσείων, τη λειτουργία τους ως οιονεί επιχειρήσεις με σκοπό το κέρδος, εις βάρος του επιστημονικού, μορφωτικού, παιδευτικού και ψυχαγωγικού χαρακτήρα των Μουσείων, εις βάρος της ισότιμη πρόσβασης όλων στο δημόσιο αγαθό του πολιτισμού. Σε προτεραιότητα μπαίνει το πρόγραμμα της επέκτασης του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου και η λειτουργία του Άκροπολ ως σύγχρονου hub πολιτισμού, τεχνολογίας και καινοτομίας, καθώς η μετατροπή του κέντρου της Αθήνας στον απόλυτο τουριστικό προορισμό είναι συνολική κυβερνητική στόχευση. Σε αυτή την κατεύθυνση αλλά για τους πιο high class τουρίστες προχωράει και η αναδιαμόρφωση του κτήματος στο Τατόι ως χώρος πολιτισμού και ψυχαγωγίας, δείχνοντας την ετοιμότητα της κυβέρνησης στο έπακρο να αξιοποιήσει την αναίτια καταστροφική φωτιά του καλοκαιριού του 2021.
Σαν δέσμευση παρουσιάστηκε η λειτουργία της Ανώτατης Σχολής Παραστατικών Τεχνών μέχρι το 2025, χωρίς βέβαια να έχουν ειπωθεί παραπάνω λεπτομέρειες για το πώς θα λειτουργήσει αλλά αφήνοντας στον αέρα, όπως 7 μήνες τώρα, πως θα διευθετηθεί το θέμα με τις καλλιτεχνικές σπουδές.
Το όραμα, λοιπόν, της κυβέρνησης για τον πολιτισμό και το αύριο αυτής της κοινωνίας περιλαμβάνει περαιτέρω ιδιωτικοποιήσεις, επιχειρηματικότητα και δήθεν ανάπτυξη που δεν απευθύνεται στην πλειοψηφία της κοινωνίας, παρά μόνο στους λίγους που μπορούν να ανταποκριθούν οικονομικά. Η κυβέρνηση της ΝΔ πατώντας στην πολιτική όλων των κυβερνήσεων μέχρι τώρα επιταχύνει την εμπορευματοποίηση κάθε δημόσιου αγαθού, σε κάθε πτυχή της ζωής μας. Οι επιλογές αυτές δεν είναι ξεκομμένες από την συνολική στρατηγική πολιτική της στην εργασία, την παιδεία και τον πολιτισμό. Έρχεται σε πλήρη σύμπλευση με τις βίαιες αναδιαρθρώσεις που υλοποιούν την πολιτική της ΕΕ και του κεφαλαίου. Ο δημόσιος χώρος, τα πολιτισμικά αγαθά, ο κοινωνικός πλούτος και η επιστημονική πρόοδος της ανθρωπότητας προορίζονται να σκεπαστούν κάτω από το πέπλο του κέρδους των λίγων. Είναι καθαρό πως τελικά δεν υπολογίζουν καμία κοινωνική και λαϊκή ανάγκη, παρά μόνο την κερδοφορία του κεφαλαίου.
Όμως, οι αντιδράσεις και τα αναχώματα που έχει βάλει μέχρι τώρα το κίνημα ώστε να μην εφαρμοστεί αυτή η πολιτική δεν έχουν περάσει «στα ψιλά». Οι αγώνες των καλλιτεχνών και των αρχαιολόγων το προηγούμενο διάστημα άνοιξαν το δρόμο των διεκδικήσεων των εργαζόμενων στον πολιτισμό και της επιβολής τους. Είναι αγώνες που δίνουν ανάσα στο παρόν και οραματίζονται ένα μέλλον όπου η επαφή με την τέχνη και τον πολιτισμό δεν αποτελεί προνόμιο των λίγων, αλλά είναι αναγκαία προϋπόθεση για την ανάπτυξη της γνώσης, της επιστήμης, των σχέσεων, του ίδιου του ανθρώπου και αυτής της κοινωνίας. Όπου οι δημόσιοι χώροι και τα πάρκα θα ανήκουν στο λαό και θα έχουν όλοι και όλες ελεύθερη πρόσβαση. Οι πόλεις μας δεν θα είναι τσιμεντένιες αλλά γεμάτες ζωή. Το μόνο σίγουρο είναι πως δεν έχουμε τελειώσει με αυτή την υπόθεση και οι νέες εξαγγελίες θα συναντήσουν νέες αντιστάσεις!
