«Απεχθάνομαι τον Πούτιν και την “αίσθησή” του περί δημοκρατίας […]. Από εκεί και πέρα δεν είμαι παιδάκι του δημοτικού. Καταλαβαίνω ότι ο αιώνας αυτός θα είναι ο αιώνας των μεγάλων πολέμων για την ενέργεια και χώρες όπως η δική μας θα περάσουν κολάσεις όσο τα νέα γεωπολιτικά παιχνίδια θα διαμορφώνονται, την ίδια στιγμή που οι μεγάλοι θα μας πετούν ανενδοίαστα στην κρεατομηχανή», δηλώνει στο Πριν ο αγαπημένος τραγουδοποιός Φοίβος Δεληβοριάς.
Ο δίσκος Anime έχει αγκαλιαστεί πλήρως από τον κόσμο και έχει συλλέξει ένα κύμα θετικών σχολίων. Μιλάει για την εποχή που ζούμε και δεν φοβάται να θέσει τα πράγματα όπως είναι, με «ωμό» τρόπο. Πιστεύετε ότι η εποχή έχει επηρεάσει τον τρόπο γραφής;
Εμένα πάντα με επηρέαζε. Όλοι οι δίσκοι μου ήταν και λίγο περίπατοι ενός φωτογράφου σε μια συγκεκριμένη εποχή, μια συγκεκριμένη πενταετία. Ε, αυτή η συγκεκριμένη πενταετία είναι μια πενταετία ωμού εκβιασμού του καθημερινού ανθρώπου. Δεν είναι τυχαίο που ακόμα και οι πιο μέινστριμ εκφράσεις (η τραπ, το χιπ-χοπ, η μέση σειρά στο Netflix) διακρίνονται από μια ωμότητα. Όλοι ανταποκρίνονται ωμά στην ωμότητα με την οποία τους αντιμετωπίζουν. Δεν θα μπορούσα να αποτελώ εξαίρεση. Η δική μου ωμότητα δεν είναι απελπισμένη πάντως. Πιστεύω πως η δύναμη εξακολουθεί να είναι δική μας.
Κάποιοι έχουν σχολιάσει πως οι στίχοι αυτών των 10 τραγουδιών είναι ένα μικρό διήγημα ξεχωριστό και κάνουν τον ακροατή να δει την πραγματικότητα από άλλη οπτική γωνία. Κάπως έτσι το σκεφτόσασταν όσο γράφατε τα τραγούδια;
Δεν είχα εποπτεία του δίσκου όλου όσο έγραφα. Βουτούσα σε ένα τραγούδι και έμπαινα σε κάθε γωνία του για να δω όλες τις πτυχές που θα μπορούσε να κρύβει. Μετά από κανένα μήνα μου ερχόταν έμπνευση για κάποιο άλλο τραγούδι και βουτούσα σ’ αυτό.
Παρότι κάθε τραγούδι έχει το προσωπικό φίλτρο που βιώνεται –και είναι λογικό– φαίνεται πως εκφράζουν και ακουμπούν ένα ευρύτερο κοινωνικό σύνολο. Πώς το εξηγείτε το γεγονός αυτό;
Είμαι λαϊκός τύπος. Μπορεί να είμαι μοναχικός και νερντ, να διαβάζω και να απομονώνομαι, δεν άλλαξα όμως ποτέ τάξη. Μου αρέσει να ζω στις γειτονιές κοντά στο κέντρο και να υφίσταμαι αυτό που υφίστανται όλοι. Να το γλεντάω μαζί τους, επίσης, όταν έχω αυτή τη διάθεση.
Tο δίδυμο των τραγουδιών «Άγρια Ορχιδέα» και «Ελένη Τοπαλούδη» είναι οι δύο όψεις του ίδιου νομίσματος όπου στη μία πλευρά η αρσενική μάτσο επιβολή δικαιώνεται και στην άλλη η θηλυκή σεξουαλικότητα καταδικάζεται;
Μπορείς να το δεις και εντελώς ανάποδα. Στην πρώτη, η ματσίλα είναι καταδικασμένη αιώνια στην «αρχιδίσια ερημιά». Στη δεύτερη, το κορίτσι που λέει «όχι» και της το αρνούνται, γίνεται παντοτινό τραγούδι για έναν «ερχόμενο» άντρα, ευαίσθητο και ειλικρινή.
Το τραγούδι για την Ελένη Τοπαλούδη, συγκεκριμένα, έχει αγγίξει πολύ κόσμο. Πιστεύετε πως τέτοια τραγούδια μπορούν να κινητοποιήσουν ή/και να ευαισθητοποιήσουν κάποιον/α για να κάνει κάτι για το θέμα των γυναικοκτονιών, για παράδειγμα;
Πιστεύω πως οτιδήποτε αγγίζει έναν ακροατή, τον κάνει και λίγο να βλέπει τον εαυτό του από ψηλά. Να μην είναι έρμαιο των παθών του ή των άλλων. Τα αληθινά τραγούδια δημιουργούσαν πάντα συνειδήσεις. Από κει και πέρα, η κοινωνία και οι δυνατοί προχωρούν ερήμην της τέχνης. Δεν σταμάτησε ως γνωστόν κανένας πόλεμος μετά το «Imagine».
Πώς θα μπορούσε να αντιμετωπιστεί το θέμα των γυναικοκτονιών; Το metoo θεωρείτε πως επέδρασε καθοριστικά;
Είναι σπουδαία κίνηση το metoo και μου προκαλούν απέχθεια όσοι επικεντρώνουν στις υπερβολές του. Ιδιαίτερα στους επαγγελματικούς χώρους τα πράγματα πρέπει να αλλάξουν οριστικά και ανυποχώρητα εκ μέρους των γυναικών. Στο σπίτι και στον έρωτα είναι πιο δύσκολο να γίνει κάτι τέτοιο, είναι χώροι που η τοξικότητα και οι σχέσεις εξουσίας απλώνονται σαν ιστοί αράχνης, ούτε που το καταλαβαίνεις καμιά φορά. Αυτό δεν σημαίνει πάντως πως «εμείς οι απ’ έξω» δεν μπορούμε να είμαστε καθοριστικοί.
Δύο χρόνια αργότερα μπορούμε να πούμε πως επιστρέφουμε σε μια κατάσταση προ-πανδημίας, με όποιες ιδιαιτερότητες. Η δράση και οι δηλώσεις σας είναι γνωστές σχετικά με την κατάσταση, που δεν πάρθηκαν μέτρα ενίσχυσης του πολιτισμού και των εργαζόμενων στον τομέα αυτό. Θα μας πείτε δύο παραπάνω λόγια, πώς επηρέασε η πανδημία το σκηνικό στο πεδίο του πολιτισμού και της μουσικής και πώς την βιώνετε σήμερα;
Υπήρξε, όπως είδαμε όλοι, προσπάθεια χειραγώγησης και επηρεασμού των μέσων μαζικής ενημέρωσης και ταυτόχρονα επιθετική στάση προς τον κόσμο της τέχνης. Αυτό πάντως ισχυροποίησε την τέχνη. Τα αβοήθητα λουλούδια που ήδη ανθίζουν (άλμπουμ, ταινίες, παραστάσεις) αγκαλιάζονται με τεράστια αγάπη.
Ειδικά τώρα με τον πόλεμο στην Ουκρανία, έχουν πάρει θέση αρκετοί καλλιτέχνες. Ποιες οι δικές σας σκέψεις;
Απεχθάνομαι τον Πούτιν και την «αίσθησή» του περί δημοκρατίας. Έχει κάνει τέρατα και ο τρόπος που έχει φερθεί στους καλλιτέχνες από την πρώτη στιγμή μου ήταν αρκετός να τον κατατάξω εξαρχής στους πολύ «μαύρους» ηγέτες της παγκόσμιας ιστορίας. Από εκεί και πέρα δεν είμαι παιδάκι του δημοτικού. Καταλαβαίνω ότι ο αιώνας αυτός θα είναι ο αιώνας των μεγάλων πολέμων για την ενέργεια και χώρες όπως η δική μας θα περάσουν κολάσεις όσο τα νέα γεωπολιτικά παιχνίδια θα διαμορφώνονται, την ίδια στιγμή που οι μεγάλοι θα μας πετούν ανενδοίαστα στην κρεατομηχανή.
Ποια η γνώμη σας που εξαιτίας της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία πολλοί ρώσοι καλλιτέχνες αποκλείστηκαν, ότι τα μεγάλα έργα του ρωσικού πολιτισμού τέθηκαν ως αντιπαράθεση και τι σημαίνει αυτό για τον πολιτισμό;
Τραγικό το βρίσκω. Η πιο ωραία κριτική στον Πούτιν έχει γίνει από τους Ρώσους καλλιτέχνες. Θυμηθείτε το Λεβιάθαν πριν λίγα χρόνια. Θα απαγορεύεται να προβληθεί στην τηλεόραση το Λεβιάθαν;
Τέλος, ποιο θα ήταν το μήνυμα που θα δίνατε στους αναγνώστες για την επόμενη μέρα;
Το μήνυμα δεν άλλαξε ποτέ, απ’ τα χρόνια του Chuck D, Don’t Believe The Hype.
