Της Παυλίνας Μάρβιν*
Σε μια εποχή διαρκούς επαναπροσδιορισμού, το βιβλίο εξακολουθεί να διασφαλίζει την πρόσβασή μας στην γνώση, στην έκφραση, στην αλήθεια. Δεν έχουμε παρά να διεκδικήσουμε τη φροντίδα των συντελεστών στους οποίους οφείλουμε την δημιουργία και την διακίνησή του.
Ο χώρος και οι άνθρωποι του βιβλίου στην Ελλάδα, δεν περίμεναν τον covid-19 για να βρεθούν σε απολύτως δύσκολη θέση. Αν υποθέσουμε πως υπήρξε ποτέ κρατική πολιτική βιβλίου στην χώρα μας, πράγμα εξαιρετικά αμφίβολο, από το 2014, με την κατάργηση του Εθνικού Κέντρου Βιβλίου (ΕΚΕΒΙ) από την κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας και τον αναπληρωτή υπουργό Πολιτισμού Κώστα Τζαβάρα, οπισθοδρομούμε ολοένα. Άραγε, έχουμε κιόλας λησμονήσει τα σημαντικά εργαλεία που το ΕΚΕΒΙ κατόρθωσε να συγκροτήσει μέσα στην σχεδόν εικοσαετή πορεία του, ή μήπως δεν αποτιμήσαμε καν το αποτύπωμα και την συνεισφορά του;
Το βιβλίο δεν χρωστάει την ύπαρξή του μόνο σ’ εκείνον που το έγραψε. Συγγραφείς, εκδότες, μεταφραστές, επιμελητές, τυπογράφοι, σελιδοποιοί, γραφίστες, βιβλιοπώλες, διανομείς, ατζέντηδες, κριτικοί, βιβλιοθηκονόμοι και αρκετοί ακόμη επαγγελματίες, παρότι παραμένουν κατά βάση στην αφάνεια, κοπιάζουν για να ταξιδέψει ένα βιβλίο όσο καλύτερα και μακρύτερα γίνεται, προκειμένου να ανταποκριθεί στις ανάγκες μας, έγκαιρα και ουσιαστικά.
Οι ενέργειες του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού (ΥΠΟΑ) για την υποστήριξη των προαναφερθεισών ειδικοτήτων είναι, κατά κοινή ομολογία, από θραυσματικές εώς ανύπαρκτες. Δεν υπάρχει αρμόδιος φορέας. Οι αρμοδιότητες για τις βιβλιοθήκες αφορούν τρία διαφορετικά υπουργεία, με την διυπουργική συνεργασία να καθίσταται έως αδύνατη. Ολοκληρωμένα προγράμματα μετάφρασης δεν λειτουργούν, από την εποχή που «πάγωσε» το Phrasis. To νομοσχέδιο της τέως Υπουργού Πολιτισμού και Αθλητισμού, Μυρσίνης Ζορμπά, για τη δημιουργία νέου φορέα για το βιβλίο, δεν πρόλαβε να περάσει από τη Βουλή και η παρούσα κυβέρνηση μοιάζει να αδιαφορεί επ’ αυτού. Το Ελληνικό Ίδρυμα Πολιτισμού στο οποίο «πέρασαν» οι αρμοδιότητες του ΕΚΕΒΙ, διαθέτει ελάχιστο μόνιμο προσωπικό και αδυνατεί να ανταπεξέλθει στο σύνολο των καταστατικών σκοπών του ΕΚΕΒΙ.
Το αρχαιόπληκτο ΥΠΠΟΑ οφείλει να στρέψει το βλέμμα του επειγόντως (και) στον σύγχρονο πολιτισμό, να αναγνωρίσει την σημασία του και να τον στηρίξει. Όχι αποσπασματικά, αλλά με πειστικό σχέδιο, μεσοπρόθεσμους και μακροπρόθεσμους στόχους. Να επιδείξει ουσιαστική μέριμνα για τους συγγραφείς, εκ των οποίων απειροελάχιστοι αμείβονται για την εργασία τους και ακόμη λιγότεροι επιβιώνουν από αυτήν. Να φροντίσει τους μικρομεσαίους εκδότες που αποτελούν το πολυπληθέστερο, τολμηρότερο και δημιουργικότερο κομμάτι του εκδοτικού χώρου. Να υποστηρίξει τους μεταφραστές και όλους τους επαγγελματίες του κλάδου, χάρη στους οποίους αυτή η τόσο μικρή γλώσσα από άποψη αριθμού ομιλητών, μα τόσο μεγάλη από άποψη απρόσκοπτης, διεθνώς αναγνωρισμένης λογοτεχνικής και θεωρητικής παραγωγής, εξακολουθεί, παρά τα διαρκή αδιέξοδα, να αρθρώνεται, να παράγει αξίες και να αμφισβητεί κατεστημένα, μέσα από το βιβλίο. Ο covid-19 είναι μια πρώτης τάξεως ευκαιρία να ξανασκεφτούμε το αυτονόητο: Πως αν αμφισβητηθεί η πρόσβασή μας στα γνωστικά εργαλεία που θα επιτρέψουν την μοναδική ευκαιρία ανατροπής της δυστοπίας, δεν έχουμε ελπίδα. Κοινώς, αν απειλείται το βιβλίο, όλοι ανεξαιρέτως απειλούμαστε.
*Η Παυλίνα Μάρβιν είναι συγγραφέας και ποιήτρια. Σπούδασε ιστορία, μελέτησε ελληνική και ευρωπαϊκή ποίηση στο διετές εργαστήρι του Ιδρύματος Σινόπουλου, συνάντησε τα λαϊκά παραμύθια μέσα από τα εργαστήρια της Α. Στρουμπούλη και ακολούθησε την εκπαίδευση εμψυχωτών στο εργαστήρι της «Κόκκινης Κλωστής». Ιδρυτικό μέλος του περ. Τεφλόν, ανήκει στη συντακτική ομάδα του περ. Άνω Κάτω Τελεία. To πρώτο της βιβλίο, Ιστορίες απ’ όλον τον κόσμο μου (εκδ. Κίχλη) τιμήθηκε με το Βραβείο «Γιάννη Βαρβέρη» 2018 της Εταιρείας Συγγραφέων.
Πηγή εικόνας: https://mymodernmet.com/tindar-roots-sacred-texts/
