Προσεγγίζοντας το ζήτημα της θρησκείας
[Άνοιξη2015 #Τεύχος 25]
«Η κατάργηση της θρησκείας ως απατηλής ευτυχίας του λαού είναι η απαίτηση της πραγματικής του ευτυχίας. Το ότι απαιτούμε να παραιτηθεί από τις αυταπάτες σχετικά με την κατάστασή του σημαίνει ότι απαιτούμε να παραιτηθεί από μια κατάσταση που έχει ανάγκη από αυταπάτες. Η κριτική της θρησκείας είναι λοιπόν, εν σπέρματι, η κριτική της κοιλάδας των κλαυθμών της οποίας η θρησκεία είναι ο φωτοστέφανος.»
Κ. Μαρξ, Εισαγωγή στην Κριτική της Εγελιανής φιλοσοφίας, του Κράτους και του Δικαίου
Ήδη από το 1844 ο Μαρξ τόνιζε πως κύριο μέλημα είναι να τελειώνουμε με τις κοινωνικές συνθήκες που γεννούν την ανάγκη της πίστης και των τεχνητών παραδείσων. Ωστόσο, εν έτη 2015 το ζήτημα της θρησκείας φαίνεται ότι όχι μόνο δεν έχει τελειώσει, αλλά αντίθετα αναγεννιέται αποκτώντας νέους ρόλους στη σύγχρονη καπιταλιστική κοινωνία. Από την πρόσφατη επίθεση στο Charlie Hedbo, μέχρι τις σύγχρονες προσεγγίσεις της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ με την εκκλησία, γίνεται εμφανές ότι η σχέση θρησκείας και εξουσίας είναι μία σχέση ιδιαίτερα στενή με ποικίλες πολιτικές προεκτάσεις και διαφορετικές διεθνείς εκφάνσεις.
Στο νέο τεύχος των Αναιρέσεων επιλέγουμε, λοιπόν, να ανοίξουμε τη συζήτηση μέσα από μία σειρά επιμέρους θεματικών αναφορικά με το θρησκευτικό φαινόμενο. Καταπιανόμαστε με την ιδιαίτερη σχέση κράτους και εκκλησίας στην Ελλάδα από τη συγκρότηση του νέου ελληνικού κράτους ως και τις μέρες μας, αλλά και με το πρόσφατο κύμα Ισλαμοφοβίας στην ΕΕ της καπιταλιστικής κρίσης. Ερχόμαστε να προσεγγίσουμε τη σχέση της θρησκείας με το κράτος και την εξουσία, αναζητώντας όχι μόνο τον αντεπαναστατικό της ρόλο, αλλά και τις επαναστατικές δυνατότητες της υπέρβασης της θεολογίας. Επιπρόσθετα, μέσα από το τρέχον τεύχος, επιζητούμε να κατανοήσουμε το ρόλο του μαρξισμού στην κριτική της θρησκείας και της θεολογίας σαν πρώτο βήμα για να ανοίξει ο δρόμος για την «αλήθεια του επίγειου κόσμου». Η αντιπαραβολή πολιτικής οργάνωσης και θρησκευτικών κοινοτήτων του πρωτόγονου χριστιανισμού, σύμφωνα με τον Γκράμσι, μας δίνει εξάλλου υπό προϋποθέσεις ένα μέτρο σύγκρισης των αγωνιστών της Πολιτείας των Ανθρώπων με τους αγωνιστές της Πολιτείας του Θεού.
Παράλληλα, μη παραγνωρίζοντας τον παρηγορητικό ρόλο της θρησκείας, σαν ένα είδος βάλσαμου στον πόνο του καταπιεσμένου, μελετάμε τη σχέση της με την τέχνη, εξετάζοντας τη μεγάλη επίδραση που ασκούν οι συμβολισμοί της στην καλλιτεχνική δημιουργία. Τέλος δεν θα μπορούσαμε να μη συμπεριλάβουμε και τη συγκρουσιακή αλληλεπίδραση της Θρησκείας με την Επιστήμη, μελετώντας τη σχέση του χριστιανισμού με τη Φυσική, από την εποχή που ο Galileo Galilei κλήθηκε ενώπιον του Ιεροδικείου στη Ρώμη, κατηγορούμενος για την υποστήριξη του ηλιοκεντρικού συστήματος, μέχρι τη θεμελίωση της Θεωρίας της Σχετικότητας και της Κβαντομηχανικής και την πειραματική επαλήθευση της ύπαρξης του μποζονίου Higgs στο σήμερα.
Λίγο πριν τη Μεγάλη Βδομάδα το 25ο τεύχος των Αναιρέσεων μετέρχεται μαρξιστικά των μυστηρίων μέσα από ένα ανατρεπτικό και επίκαιρο ανάγνωσμα. Πάντα με το με το βλέμμα στραμμένο στα κοινωνικά πάθη και την πολυπόθητη ανάσταση των φτωχών…
Καλή ανάγνωση!
